AUDIO, VIDEO, DISCO

 

Letterlijk: ik hoor, ik zie en ik leer. U ook? Druk de knop van uw radio of TV maar in. Tien tegen een dat er niets van dat alles gebeurt. U hoort iets dat u veel, veel vaker heeft gehoord en dat u allang van buiten kent. U ziet banale beelden die bewegen, maar niets vertellen. En leren doet u al helemaal niet.

  U wordt namelijk onderhouden. Verpoosd. Verstrooid. Er wordt alles aan gedaan om te voorkomen dat u iets ziet, iets hoort of leert dat werkelijk vernieuwend, anders of zelfs maar informatief is. Wetenschap, techniek en vooral kunst - het lijkt alles niet te bestaan voor de massamedia. Hier is de wereld gereduceerd tot een nachtmerrieachtige, muzikaal behangen woonkamer, waarin 8000 ooms en tantes door elkaar kwebbelen, neuken, ruziën en vooral ook zichzelf en elkaar verkopen.

  Het is een feit dat 80% van de Nederlanders zich een hartverzakking ergert aan de etherreclame; het is ook een feit dat de media zich daar niets van aantrekken. Ze hoeven dat ook niet, omdat zij een zendvergunning hebben - en wij niet. Zolang reclame geld in het laatje brengt, zullen we tegen onze wil worden bestookt met wasmiddelen, maandverband en steeds meer met promotie van de media zelf. Zo slibt de zendtijd langzaam dicht: het overdragen van betekenis is niet aan de orde.

  Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Bij de BBC werken in ieder geval een paar mensen die iets mee te delen hebben, en dat zo goed mogelijk proberen te doen. Saai, misschien, maar een reddingsboei van redelijkheid voor Joegoslaven, Iraniërs, Burmezen en anderen die in een werkelijk krankzinnige wereld worden gegijzeld. Ook TV5, WDR of de VPRO willen nog wel eens iets uitzenden dat niet op de grootste gemene welvaartsdeler is gericht: programma's waarin informatie niet is versneden tot kleffe infotainment en waarin kunst niet uitsluitend als glijmiddel dient. Maar - al even natuurlijk - worden juist deze communicatiekanalen bedreigd door bezuinigingen of privatisering (kan iemand mij trouwens eens uitleggen wat dat méér betekent dan platvloers uitverkopen?). Zelfs de VPRO dreigt ten onder te gaan aan zijn eigen succes. Te vrezen valt dat er over een paar jaar helemaal niets meer te horen, zien of leren is.

  Nee, om nog een beeld te kunnen vormen van de verwachtingen en hoop die de telecommunicatie in zijn kinderjaren ooit wist te wekken, kunt u radio of tv beter niet aanzetten. Ga liever naar het Eindhovense stadswandelpark. Boven een altijd licht stinkend eendenvijvertje hangt daar het radiomonument uit 1936, gemaakt ter herdenking van "de eerste radiophonische verbinding tusschen het Moederland en Nederlandsch Oost-Indië". Echt mooi is het beeld niet - wel verwachtingsvol, hooggestemd en heroïsch. God verhoede dat er ooit voor Rob Out of Joop van den Ende een beeld wordt opgericht, maar dát zal het nooit kunnen zijn.

  Misschien, heel misschien, is met de opkomst van computernetwerken een alternatief voor de massamedia aan het ontstaan. Daarmee zou een fundamentele tekortkoming van radio, tv en drukpers opgeheven kunnen worden: you can't talk back to the media. Zelfs voor dit stukje geldt het: ik schrijf, u leest. Bent u het met vorm of inhoud van mijn stuk niet eens, dan kunt u dit krantje in de open haard werpen (zonde), u kunt mij woedend opbellen (helpt niet) of een ingezonden brief schrijven (en dan nog: u kunt alleen maar hopen dat hij ooit onverminkt en integraal wordt gepubliceerd). Allemaal niet erg effectief en behoorlijk ondemocratisch.

  Het aardige van (sommige) computernetwerken is, dat er van een dergelijke machtsverhouding weinig sprake is. Het gevolg is een aangename chaos, waar met enige moeite allerlei waardevols kan worden gezien, gehoord en geleerd. Bovendien wordt reclame vaak met man en macht geweerd - en terugpraten kan wel.

  Het wordt tijd dat Eindhoven een elektronische uitkrant krijgt.

 

 

MELS DEES