Gesprek over ‘Once upon a time there was
a virgin’Wat waren het eigenlijk
oorspronkelijk, die drie hoge uitklapdingen?
Stalenboeken voor tapijt. Ooit gekregen van een
bedrijf naast ons atelier. Jarenlang hebben ze rondgeslingerd, tot ik me
realiseerde dat ik de uitstraling kon gebruiken.
Hoezo?
Tapijt heeft iets te maken met nesteldrang.
Iets typisch vrouwelijks. Denk ik.
Mij doen die vierkantjes tapijt onmiddellijk
aan stofzuigen denken.
Jaja. Nou ja, ik ben bang dat dat verwant is.
Hoe moet ik als kijker die rasters
interpreteren? Als een bordspel, of als een soort kruiswoordraadsel? Of
moet ik aan glas-in-lood denken?
Het laatste ligt meer voor de hand, zou ik
zeggen. Er hangen toch Mariabeeldjes tussen? Uit Polen.
De drie delen in groen, blauw en rood
verschillen nogal van atmosfeer, hè. De volgorde is niet toevallig, neem
ik aan.
Links de onschuld, in het midden de verering,
rechts het hoerige. Maar het is niet absoluut, hoor. Het schijnbaar
onschuldige voetbalmeisje links laat zich bijna in het kruis kijken.
Blauw is de kleur van Maria, toch?
Ja, maar in het blauwe paneel in het midden is
bijvoorbeeld ook een foto van Xaviera Hollander gemonteerd. Je weet wel,
die schrijfster. En hoerenmadam.
Wat heeft zo’n eh…carrièrevrouw met Maria te
maken?
Misschien zijn ze wel niet zo verschillend – ze
hebben allebei op hun manier naar erkenning gezocht. En die hebben ze
ook gekregen, dacht ik.
En die reeks vrouwenhoofden boven elkaar, in
het linkerpaneel?
Dat zijn foto’s van jonge verpleegsters uit de
jaren ‘60. Allemaal slachtoffers van een beruchte seriemoordenaar –
Speck heette hij, geloof ik. Vreemd genoeg ontdekte ik later dat Gerhard
Richter die portretten ook ooit gebruikt heeft.
Maar jij doet het in een context, op een
gelaagde manier.
Zie je die drie meisjes ernaast, in die witte
jurkjes? Dat ben ikzelf, in mijn communiekleren.
Once upon a time… is een heel complex werk. Is
dit een sleutelwerk voor jou? Een soort samenvatting van wat je maakt en
wilt maken?
Nee, daar is het toch te specifiek voor.
Vergeet niet dat ik het voor een heel speciale locatie heb gemaakt:
galerie Contessa. Midden in het Arnhemse Spijkerkwartier – de
hoerenbuurt. Ze kwamen ook kijken, die hoeren.
En wat vonden ze ervan?
Heel gek, ze wilden niet geloven dat ik – een
vrouw, dus – het had gemaakt. Maar daar heb ik vaker last van. Veel
vrouwen storen zich eraan dat ik gebruik maak van beelden die op mannen
gericht zijn. En zelfs mannen vinden het vaak obsceen.
Volgens mij gaat dit werk daar juist over –
over de vraag wat obsceen is…
Ja, maar dat willen de mensen zich helemaal
niet afvragen. Bij een andere expositie wou de galeriste mijn werk zelfs
weghalen omdat er een schoolklas op bezoek kwam. Ze maakte zich zorgen
over de tere kinderzieltjes.
Dat bewijst maar weer dat je de vinger op de
zere plek legt, toch?
Precies. Al is het me daar niet alleen om te
doen.
Discussing ‘Once upon a time there was
a virgin’
These three tall folding things, what were they
- originally?
Carpet pattern books. Some firm next to our
workshop gave them. They’ve been lying around for years, until I
realised I could use their aura.
What do you mean?
Carpet has something to do with nest-building
instinct. Something typically feminine. I think.
These little squares of carpet immediately make
me think of vacuuming.
Yeah, well. I’m afraid there’s a relationship.
How do I interpret these grids then, as a
spectator? Should I see them as a board game, or a kind of crossword? Or
maybe stained-glass windows?
The latter is the most obvious, I’d say. There
are Virgin Mary statues in between, aren’t there?
They’re from Poland.
The three parts, in green, blue and red, all
have quite different atmospheres. Their order can’t be chosen at random.
Innocence is on the left, adoration in the
middle and temptation on the right. But don’t take that as an absolute
division. The apparently innocent football girl almost shows her crotch.
Blue is the colour of the Virgin, isn’t it?
Yes, but in the central blue panel I’ve also
inserted a picture of Xaviera Hollander. You know, the writer. And
madam.
What does a… career woman like that have to do
with the Virgin Mary?
Maybe they’re not so different after all – both
of them looked for recognition, in their own way. And they got it too,
I’d think.
And this vertical series of women’s portraits ,
in the left panel?
These are pictures of young nurses from the
‘60s. They’re all victims of a famous serial killer – I think his name
was Speck. Strange to say, I later discovered that Gerhard Richter used
the same portraits for a series of paintings.
But you use them in a certain context, as one
of many layers of meaning.
Did you notice these three small girls at the
side, dressed in white? That’s me, in my communion dress.
Once upon a time… is a very complex work. Would
you say it is a key work? Some kind of summary of what you do and want
to do?
No, it’s a bit too specific for that. Don’t
forget I made it for a very special location: the Contessa gallery. In
the middle of the Spijkerkwartier in Arnhem, the red-light district.
They came to see it too, the prostitutes did.
So what did they think of it?
It’s quite odd, but they didn’t believe that I
– as a woman, I mean – made this. That happens frequently, though. Many
women are annoyed by the fact that I use imagery which is directed
towards men. And even men often think it is obscene.
That’s exactly what this work is about, isn’t
it – about the question what obscenity is…
Yes, but people don’t want to ask that
question. At an other exposition the gallery owner even wanted to remove
my work because a group of school kids would come to visit. She was
quite concerned about their tender souls…
Which proves that you touched her where it
hurt, doesn’t it?
Right. Although that’s not all I want to do.